Kiến trúc sư Ngô Viết Nam Sơn - Hình ảnh: N.V.N.
Tuổi Trẻ trò cthị trấn với kiến trúc sư NGÔ VIẾT NAM SƠN nhân cuốn sách đầu tay của ông vừa trình làng: Nhận diện đô thị Việt Nam đương đại.
* Sau khi nhận gimàn thưởng Khôi nguyên La Mã năm 1955, kiến trúc sư Ngô Viết Thụ, tức phụ thân của ông, được chính quyền miền Nam trmàn thảm đỏ mời về làm quy hoạch. Ông có sự liên tưởng nào giữa cuộc trở về của Ngô Viết Thụ lúc đó với cuộc trở về của Ngô Viết Nam Sơn sau khoản thời hạn nhận bằng tiến sĩ quy hoạch kiến trúc tại Mỹ, làm tư vấn thiết kế và quy hoạch ở những thành phố tại Mỹ, Thượng Hmàn... không?
- Đây là một trong các mỗi thắc mắc thú vị, trước đây tôi chưa từng liên tưởng tới điều này. Về mặt hình ảnh, cuối thập niên 1950, giang san còn chiến tranh và bị phân tách cắt, cả hai miền chưa xây dựng được nhiều, trong khi đó cả châu Âu vẫn đang là một trong các mỗi đại công trường xây dựng lại Tính từ lúc sau Chiến tranh toàn thế giới thứ hai.
Còn tôi sau khoản thời hạn tốt nghiệp tiến sĩ và thao tác làm việc 1 thời hạn tại nhiều nước ở Bắc Mỹ và châu Á thì việc trở về vào đầu thập niên 2010 là 1 trong lựa chọn khá tiện lợi.
Bởi đó là thời kỳ cả châu Á, nhất là Việt Nam và Trung Quốc, đang là trung tâm của những hoạt động và sinh hoạt xây dựng và cải nhữngh và phát triển đô thị trên trái đất.
Về mặt sự nghiệp, so với thân phụ tôi, ông rất bận rộn trong tư vấn thiết kế những ý tưởng phát minh và công trình nên hiếm khi viết về những vấn đề quy hoạch kiến trúc và cũng chưa khi nào giảng dạy tại đại học.
Còn tôi dù người đùa dạng thân từ trước đến giờ tập trung công việc tư vấn thiết kế quy hoạch kiến trúc nhiều hơn thế nữa và cũng đã đạt một vài thành tựu, nhưng tình trạng khiến cho tôi từ từ buộc phmàn kiêm nhiệm thêm vai trò "bác sỹ đô thị" miễn phí (tên thường gọi thân tình của một vài nhà báo khi họ phỏng vấn tôi).
Tôi vẫn dành thời hạn tương đối nhiều cho việc viết báo, vấn đáp phỏng vấn, phát biểu tại những hội nghị quốc gia và quốc tế và giảng dạy tại những đại học trong nước và quốc tế.
* Ông thường có những phản biện chuyên môn thẳng thắn về những bất ổn trong mỗi quy hoạch mới gần đây ở những địa phương. Được biết có trường hợp ở một tỉnh nọ, nhà chức trách nát đã gọi điện đặt thẳng vấn đề nếu ông chịu im re trước một người đùa dạng quy hoạch đầy bất cập mà người ta sắp công bố thì họ sẽ thích hợp cho ông được ưu tiên trong một phát minh lớn khác của và địa phương. Ông nghĩ gì về những "thương lượng" như vậy?
- Khi đã chọn nguyên tắc khoa học, khách quan và bất vụ lợi trong mỗi ý kiến cố vấn của tớ, chúng ta phmàn sẵn sàng gật đầu "thiệt hại" khi không thể "thương lượng" trái với nguyên tắc đó.
Tuy vậy, tôi luôn luôn sẵn sàng đón nhận những đối thoại cởi mở thân thiện để trợ giúp mọi người hiểu nhau và với chung tay với nhau. Đa số những bất cập xảy ra là do công tác quản trị đô thị chưa được tốt, nhưng cũng có thể có khi do cả lãnh đạo địa phương lẫn nhà đầu tư đều chưa được tư vấn tốt.
Trong mọi trường hợp, luôn luôn luôn luôn có gitrận pháp hiệu suất cao để nhà đầu tư vừa thu được lợi ích vừa thể hiện được trách rưới nhiệm xã hội của tôi, giúp xã hội người dân khu vực xung quanh với chung hưởng thành quả theo hướng "win - win".
Cuốn sách Nhận diện đô thị Việt Nam đương đại của kiến trúc sư Ngô Viết Nam Sơn
* Từng làm nghề quy hoạch ở những đô thị cải nhữngh và phát triển (như San Francisco) cho tới những thành phố mới trọn vẹn (phố Đông Thượng Hround), từng khảo sát những mô phỏng đô thị lâu lăm ở châu Âu và hiện tại lại đang tư vấn quy hoạch cho 1 trong các mỗi đô thị Việt Nam, ông thấy cái khó và cái dễ so với một nhà quy hoạch trong việc áp dụng những điển cứu đô thị trên trái đất cho đô thị Việt Nam là gì?
- Cái dễ là chúng ta trọn vẹn có thể tận dụng lợi thế của người đi sau, cũng chính vì hầu tựa giống như những vấn đề đô thị bức xúc thực tại tại Việt Nam thường đã từng được giround quyết tốt ở đô thị nào đó trên trái đất, chúng ta trọn vẹn có thể nghiên cứu và phân tích chọn lọc lại những giround pháp tương thích cho mình.
Cái khó là trái với điều người ta lầm tưởng, sẽ không còn thể có mô phỏng kiểu mẫu nào rất có thể ứng dụng cho mọi đô thị Việt Nam, sẽ không còn tồn tại một liều thuốc trị bá bệnh chung cho mọi đô thị chính vì mỗi đô thị đều sở hữu đặc trưng riêng về điều kiện tự nhiên, giang sơn con người và nhu yếu đặc thù riêng về mặt bảo tồn, chỉnh trang và nhữngh tân và phát triển.
Do đó quy hoạch luôn luôn cần phối kết hợp cơ sở phân tích khoa học, trả ra giván pháp riêng phù thích hợp với từng địa phương.
Do chưa hiểu được điều đó nên mới có cthị trấn xây dựng đô thị cao nguyên Đà Lạt dày đặc bê tông hóa như TP.HCM, phân tách cắt đô thị ven hải dương Phú Quốc theo như hình thức phân lô nhà phố ở vùng đồng bằng, hoặc tham vọng xây dựng nhà cao tầng tối đa Đông Nam Á trong vùng di sản thiên nhiên trái đất Vịnh Hạ Long...
* Vậy trước "đề bài" quy hoạch một đô thị lúc này, cần đặt yếu tố nào làm trung tâm?
- Tôi cho rằng một gamer dạng quy hoạch cần phục vụ yêu cầu những yêu cầu và lợi ích chính đáng và rất riêng của mọi tầng lớp dân cư, từ giàu đến nghèo, từ già đến trẻ, từ nhà đầu tư và doanh nghiệp cho tới những tiểu thương tiểu thương nhỏ lẻ, từ dân địa phương cho tới dân nhập cư... trong một đội nhómng thể hài hòa và hợp lý và phải chăng với nhau và hỗ trợ nhiều thời cơ trở thành tân tiến cho tất tật mọi người.
Trong mọi quyết định quan trọng của một địa phương, lẽ ra những nhà quản trị đô thị cần tâm niệm phmàn luôn luôn đặt lợi ích của đại phần lớn người dân thường thì lên trên hết cũng chính vì họ đại diện thay mặt cho số đông cần được bảo vệ quyền lợi nhất.
Nhưng ngược lại, điều đó thường không được quyên tâm như quyên tâm tới nhà đầu tư và doanh nghiệp có quyền lực tối cao và có tích điện tài chính.
* Gần đây không riêng gì Việt Nam, tin tức về những tổn thương của đô thị ở khắp nơi trên trái đất do đổi khác khí hậu, dịch bệnh... ngày càng tăng. Với những đô thị Việt Nam nói chung, cần một chiến lược nào để hướng tới đô thị bền vững và kiên cố và đáng sống?
- Đất việt nam đã trround qua không ít trận đấu tranh và 1 thời hạn suy thoái kinh tế tài chính kéo dãn dài, cho nên người dân đang có Xu thế sẵn sàng hy sinh mọi thứ để đạt lợi ích kinh tế tài chính. Chúng ta cần sớm chấn chỉnh lại việc này, để cải tiến và phát triển kiên cố hơn, đừng để lòng tham khiến cho chúng ta phround trả giá đắt trong tương lai.
Không phround tự nhiên mà những khu vực nhữngh tân và phát triển đô thị nóng nhất lúc này cũng đồng thời là những khu vực có nguy hại tối đa về ngập lụt, kẹt xe, ô nhiễm môi trường thiên nhiên, đời sống ngày càng ngột ngạt hơn.
Chiến lược phổ quát quan trọng nhất cho toàn bộ những đô thị Việt Nam gồm hai điểm chính. Thứ nhất là phván quản trị được quy trình nhữngh tân và phát triển trong đối sánh hài hòa và phải chăng việc khai quật những điểm nổi trội và những thời cơ mới với việc ứng phó trước những nhược điểm và những nguy hại phát sinh trong quy trình đó.
Đừng quá phấn khích với những ý tưởng phát minh tỉ đô hào nhoáng mà coi nhẹ việc review và xác định trách nát nhiệm xử lý tương thích so với những tác động tiêu cực về mặt tài chính, văn hóa truyền thống, xã hội, môi trường thiên nhiên... mà ý tưởng phát minh rất có thể gây ra.
Thứ hai, cần sẵn sàng tốt những kịch gamer dạng ứng phó với những tác động rất có thể xảy ra do tác động của chuyển đổi khí hậu, nước đại dương dâng, thiên tai, dịch bệnh, chiến tranh... để chúng ta luôn luôn nắm quyền chủ động trước mọi trường hợp.
Frank Lloyd Wright - Kiến trúc sư vĩ đại người Mỹ
Cesar Pelli - Kiến trúc sư người Argentina
Phùng Phong. Kiến trúc sư người Việt Nam